Technomex

Dlaczego powinniśmy włączyć reedukację nerwowo-mięśniową (NMR) do programów fizjoterapii sportowej?

NMR pomaga sportowcom regenerować siły i zapobiegać kontuzjom. Odgrywa przy tym ważną rolę w większości programów rehabilitacyjnych i jest szczególnie istotna w sporcie. Na najbardziej podstawowym poziomie sprawność fizyczną, można sprowadzić do synergii między układem mięśniowym i nerwowym. Dobry sportowiec szybko integruje wszystkie informacje sensoryczne napotkane podczas aktywności i reaguje, aktywując mięśnie niezbędne do wykonania ruchu. W efekcie sportowcy (zarówno ci wracający do zdrowia po kontuzji, jak i zdrowi) mogą odnieść znaczne korzyści z reedukacji nerwowo-mięśniowej.

Rola reedukacji nerwowo-mięśniowej w fizjoterapii sportowej

Reedukacja nerwowo-mięśniowa polega na prowadzeniu pacjentów przez proste i złożone ruchy, które wskazują ośrodkowemu układowi nerwowemu jak poprawnie wykonać zadanie. Przykłady NMR w fizjoterapii sportowej obejmują różne techniki PNF (prioproceptywne torowanie nerwowo-mięśniowe), izometrię i dynamiczne ćwiczenia równowagi. Na wczesnym etapie zabiegi te mogą pomóc w rozwijaniu podstawowych wzorców ruchowych. Na późniejszych etapach rehabilitacji klinicysta powinien próbować włączyć unikalne ruchy wymagane w danym sporcie.

Jak zintegrować reedukację nerwowo-mięśniową z wczesną rehabilitacją po urazach sportowych?

U sportowca, który wraca do zdrowia po operacjach, proste ćwiczenia izometryczne mogą pomóc „pobudzić” kontuzjowane i zanikające mięśnie. Fizjoterapeuta może łączyć izometrię ze stymulacją elektryczną nerwowo-mięśniową(NMES). Dla przykładu NMES mięśnia czworogłowego uda jest powszechną metodą rehabilitacji w przypadku uszkodzenia ACL. Dzięki tej metodzie większość pacjentów bardzo szybko jest gotowych przejść do ćwiczeń aktywnych izotonicznych lub aktywnie wspomaganych. Wówczas rolą fizjoterapeuty jest szczególna ostrożność i dopilnowanie, aby pacjent, który na nowo uczy się korzystać ze swoich mięśni unikał strategii kompensacyjnych podczas ćwiczeń.

Inną wczesną techniką reedukacji nerwowo-mięśniowej dla sportowców są ćwiczenia w odciążeniu. Poruszając się wg. prawidłowych wzorców motorycznych bez konieczności obciążania kończyn ciężarem własnego ciała, sportowiec może swobodnie wykonywać ruch, którego wykonanie przez długi czas nie było u niego możliwe.

Na koniec fizjoterapeuta może rozważyć ćwiczenia powyżej i poniżej interesującego go stawu. Na przykład praca nad prostym uniesieniem nóg i ruchami wzmacniającymi staw skokowy może być korzystna na wczesnym etapie procesu rehabilitacji ACL. Pomoże to pacjentowi ponownie nauczyć się danych ruchów izolowanych, co przełoży się na późniejsze ruchy złożone.

Jak rozwijać ćwiczenia NMR przed powrotem do sportu?

Aby najskuteczniej przygotować pacjenta do powrotu do zdrowia, trening izometryczny należy z czasem uzupełnić o zaawansowane ćwiczenia równowagi i funkcjonalne związane z dyscypliną, do której sportowiec jest przygotowywany. Dla przykładu tenisista, który zbliża się do końca programu rehabilitacji może otrzymać w swoim planie treningowym polecenie wykonywania dynamicznych ruchów podczas stania na piłce typu Bosu. Dodatkowo powinien wykonywać ruchy obrotowe, naśladujące uderzenie tenisowe. Trening wszystkich specyficznych ruchów wykonywanych w tenisie pomoże sportowcowi nabrać pewności siebie i wzmocnić osłabione grupy mięśni.

Dodatkowo częścią programu rehabilitacji w przypadku większości sportowców powinny być ćwiczenia ekscentryczne. W związku z tym wiele firm opracowało nowe technologie, pozwalające na bezpieczne wykonywanie tego typu treningu. Jednym z takich rozwiązań jest urządzenie Eccentron firmy BTE.

Eccentron dla reedukacji nerwowo-mięśniowej w sporcie

Specjaliści rehabilitacji od dawna podkreślają, że ćwiczenia ekscentryczne są kluczem do rozwoju siły, hipertrofii i kontroli nerwowo-mięśniowej. W związku z tym, jeżeli tylko stan pacjenta na to pozwala, dobrze jest włączyć tego typu trening do programu rehabilitacji. Ekscentryczne ćwiczenia mogą być trudne dla niektórych sportowców, zwłaszcza tych, którzy z natury są bardzo dynamiczni. Jak ujął to Ron Courson, dyrektor UGA Sports Medicine: „…niektórzy sportowcy chcą robić wszystko tak mocno i tak szybko, jak to możliwe. Ale [podczas rehabilitacji] nie zawsze tego się oczekuje”.

Wykorzystanie ujemnej rezystancji dzięki urządzeniu Eccentron

Spowolnienie i skupienie się na ekscentrycznym skurczu znacząco pomaga pacjentowi wrócić do sprawności. Eccentron ułatwia reedukację nerwowo-mięśniową od wczesnego okresu po kontuzji, do treningu wydolnościowego o dużej mocy. Interfejs utrzymuje zaangażowanie sportowca podczas ćwiczeń i pomaga rozwijać kontrolę siły, dzięki zastosowaniu biofeedbacku.

Dowody na stosowanie ćwiczeń ekscentrycznych w sporcie

• W badaniu z 2019 roku naukowcy dowiedli, że ćwiczenia ekscentryczne (w szczególności z wykorzystaniem urządzenia Eccentron) zwiększyły aktywację mięśnia brzuchatego łydki, ścięgien podkolanowych, mięśnia czworogłowego uda i przywodzicieli w porównaniu z tradycyjnymi ćwiczeniami fizjoterapeutycznymi (unoszenie pięty, przywodzenie biodra w pozycji bocznej itp.).
• Wyniki badania z 2009 roku wykazały, że 12-tygodniowy program treningu ekscentrycznego zainicjowany trzy tygodnie po operacji rekonstrukcji ACL zapewnił znaczne wzmocnienie mięśni czworogłowych i pośladków w porównaniu ze standardowym programem rehabilitacyjnym. Ponadto naukowcy odkryli, że w grupie wykonującej trening ekscentryczny zwiększyła się odległość oddawanych skoków w porównaniu z grupą kontrolną.
• W 2019 roku zbadano ryzyko i korzyści związane z ćwiczeniami ekscentrycznymi. Oceniając dostępne dowody, autorzy doszli do wniosku, że ekscentryczne ćwiczenia powinny być integralną częścią fizjoterapii sportowców, osób starszych i wielu innych pacjentów.

Podsumowanie

Reedukacja nerwowo-mięśniowa jest ważną częścią rehabilitacji dla wszystkich pacjentów, ale szczególne znaczenie ma w przypadku sportowców. Niezależnie od tego, czy zawodnik wraca do sportu po kontuzji, czy też uczy się wzorca motorycznego po raz pierwszy, NMR  odgrywa kluczową rolę, pomagając w unikaniu nieprawidłowych ruchów, mogących negatywnie wpłynąć na proces rekonwalescencji, jednocześnie zwiększając siłę funkcjonalną i stabilność pacjenta.

Eccentron angażuje sportowców w proces reedukacji nerwowo-mięśniowej i kontroli siły za pomocą ćwiczeń i grywalizacji. W ramach kompleksowego planu leczenia Eccentron może wpłynąć na poprawę utraconych zdolności ruchowych.