Technomex

W Polsce z chorobą Parkinsona (PD) zmaga się blisko 80 tysięcy pacjentów, co stanowi ją drugą co do częstości występowania chorobą neurodegeneracyjną zaraz po chorobie Alzheimera. Ryzyko rozwoju PD znacznie wzrasta powyżej 65 roku życia i nieco częściej dotyczy mężczyzn. Choroba rozwija się bardzo wolno, co oznacza że pierwsze jej objawy mogą pojawić się dopiero po kilku latach. Co ważne – nie jesteśmy w stanie jej zatrzymać, a jedynie spowolnić postęp choroby. W związku z tym niezwykle ważne jest postawienie wczesnej diagnozy i rozpoczęcie procesu rehabilitacji.

Dlaczego chorujemy?

Powodem występowania choroby Parkinsona jest zanik komórek nerwowych istoty czarnej, zlokalizowanych w śródmózgowiu. Ich zadaniem jest produkcja neuroprzekaźnika – dopaminy.  W wyniku jej niedoboru transport sygnałów elektrycznych pomiędzy komórkami nerwowymi koordynującymi ruch jest zaburzony, a to z kolei skutkuje obniżoną aktywnością mięśniową. Pojawiają się wówczas objawy ruchowe charakterystyczne dla PD tj.:

• Brak stabilizacji posturalnej
• Sztywność mięśni
• Drgawki
• Spowolnienie ruchowe

Zaburzenia ruchowe należą do wczesnych objawów i w dużym stopniu wpływają na mobilność chorego. Wraz z postępem choroby mogą prowadzić do zwiększonego ryzyka upadku. Krok pacjenta staje się krótszy, a przy tym asymetryczny. Z czasem towarzyszy temu zanik prędkości chodu i jeden z najbardziej krytycznych i wyniszczających objawów motorycznych zaawansowanej PD - trudność w rozpoczęciu chodzenia, nazywana „zamrożeniem chodu”. Poza objawami motorycznymi mogą pojawić się również zaburzenia kognitywne, neuropsychiatryczne, autonomiczne, czy też objawy związane z połykaniem i mową. Dlatego opieka nad pacjentem powinna być wielowymiarowa.

Jak zahamować postęp choroby?

            Szybkie zidentyfikowanie pojawiających się objawów pozwala w porę wdrożyć proces rehabilitacji, spowalniając tym samym rozwój choroby. Wykrycie problemów z równowagą charakterystycznych dla PD jest możliwe, dzięki zastosowaniu platform tj. Biodex Balance System SD. Pozwalają one na ocenę względnej tendencji pacjenta do nadmiernej kompensacji z jednej lub drugiej strony ciała. Na podstawie otrzymanych wyników terapeuci mogą ustalić, czy niewłaściwa reakcja jest związana z osłabioną siłą mięśni odwodzących, problemem inicjacji, stabilizacji lub innymi dysfunkcjami. Nawet pacjent na zaawansowanym etapie choroby powinien podejmować różne dostosowane do swoich możliwości formy aktywności. Liczne prace badawcze potwierdzają, że wielokierunkowa rehabilitacja w chorobie Parkinsona może zapobiegać rozwojowi choroby, czy też pomóc w nabyciu umiejętności korzystania z różnych kompensacyjnych mechanizmów ruchu.

Rehabilitacja w chorobie Parkinsona

            Rehabilitacja w początkowych fazach choroby skupia się przede wszystkim na korekcji chodu, poprawie stabilności ciała, utrzymaniu aktywności ruchowej, a także społecznej. Program rehabilitacji często zawiera ćwiczenia wpływające na poprawę koordynacji o regulowanym tempie i amplitudzie ruchów, wspomagane rytmem lub muzyką. Korzyści, jakie daje rytmiczny marsz u pacjentów cierpiących na chorobę Parkinsona przyczyniły się do rozwoju urządzeń do treningu chodu w połączeniu z muzykoterapią. Jednym z takich rozwiązań jest bieżnia Biodex Gait Trainer 3, wpływająca na zwiększenie neuroplastyczności oraz reorganizację ścieżek nerwowych w celu przywrócenia funkcji ruchowej, a także wydłużenie kroku i zwiększenie prędkości chodu. U pacjentów z PD w bardziej zaawansowanym stadium choroby bardzo istotna jest prewencja upadków. Wsparcie masy ciała może wówczas zapewnić system odciążenia NxStep. Innym rozwiązaniem umożliwiającym trening chodu są bieżnie h/p/cosmos z wbudowaną platformą Zebris. Pozwalają one na obszerną analizę, dzięki czemu terapeuta jest w stanie dokładnie monitorować stan pacjenta i korygować jego sposób poruszania się. Ważną rolę we wczesnej rehabilitacji odgrywa wprowadzenie ćwiczeń wielozadaniowych. Wpływają one na poprawę funkcji poznawczych, utrzymanie zdolności do wielozadaniowości, a nawet poprawę równowagi i zwiększenie elastyczności umysłowej. Tego typu ćwiczenia mogą być wykonywane z wykorzystaniem systemu SMARTfit, umożliwiającego tworzenie dowolnych,  spersonalizowanych programów rehabilitacyjnych.

            Z czasem u chorych pojawia się zwiększone napięcie mięśni. Aby mu zapobiec można wykorzystać wibrację miejscową o niskich częstotliwościach. Pomocne może być wówczas urządzenie - Vibra 3.0, które wskutek działania sprężonego powietrza wytwarza bezpieczne dla pacjenta wibracje, działając na poprawę kontroli motorycznej, zwiększenie elastyczności mięśni, a także przeciwbólowo. Urządzenie wyróżnia między innymi możliwość dostosowania częstotliwości wibracji. Wybór wyższych wartości u sprawniejszych pacjentów wpłynie na aktywację mięśni, która w połączeniu z ćwiczeniami fizycznymi będzie powodowała aktywację móżdżku. To z kolei sprawi, że ruch pacjenta będzie bardziej precyzyjny, skoordynowany i efektywny. Zamrożeniu chodu u pacjentów w zaawansowanych stadiach choroby można przeciwdziałać wykorzystując roboty przeznaczone do reedukacji chodu. Zapewniają one utrzymanie pacjenta w wyprostowanej pozycji, odciążając go, a ponadto umożliwiają wykonywanie powtarzalnego, prawidłowego wzorca chodu. Przyczyniają się dzięki temu do poprawy czynności motorycznej kończyn dolnych, aktywizując chorego. Jednym z przykładów jest robot G-EOs działający w trybach: aktywnym (chód wykonywany przez pacjenta z indywidualnie dawkowanym oporem), pasywnym (robot stymuluje cykl chodu) oraz aktywnie wspomaganym (pacjent inicjuje wykonanie kroku przenosząc ciężar ciała, a robot kontynuuje ruch) dzięki czemu trening można w pełni dostosować do możliwości chorego.

Istotną rolę w rehabilitacji chorych na PD odgrywa różnorodność ćwiczeń ruchowych, systematyczność, a także wytrwałość i samo nastawienie pacjenta. Warto pamiętać, że chorzy w tym okresie potrzebują nie tylko pomocy medycznej, a także głębokiego zrozumienia i empatii ze strony najbliższych. To pomoże im zmagać się z codziennymi wyzwaniami jakie stawia choroba.